محرم در لرستان به گونه ای خاص اجرا می شود. مردم لرستان از قدیم الایام تا کنون ارادت خاصی نسبت به ائمه اطهار داشته اند و در عزای امام حسین (ع) با خلوص و ارادت به عزاداری می پردازند.
عزاداری در لرستان هیچ شباهتی به عزاداری سایر استان ها ندارد.گرچه به ظاهر تفاوتهای اندکی میان نوع عزاداری در بین مردم شهرستانهای مختلف استان لرستان مشهود است، اما در واقع همه مردم این استان به یک شیوه خاص خود عزاداری میکنند که تفاوتهای بسیار زیاد با نوع عزاداری دیگر اقوام دارد.
در خرمآباد تکایای محلی، محل خاصی از عزاداری جوانان این شهر است،
قدیمیترین تکایا که به استناد کتیبه آن دارای ۱۵۰ سال قدمت است، در محله درب دلاکان خرمآباد قرار دارد که در حال حاضر نیز میعادگاه سوگواران حسینی است.
خره مالی یا گل مالی در روز عاشورا
مردمان لرستان در عزای از دست دادن عزیزانشان برای نشان دادن عمق غم و اندوه، خود را آغشته به گل می کنند.
گل مالیدن در مراسمات جوانان و کودکانی که ناکام از دنیا رفته اند بیشتر رواج دارد. گل مالیدن برای عزیزان بیشتر استفاده می شود.
گِل مالی، آیین گِل یا خٙهرٙه مالی آئینی است که مردم لر در سوگواریهای مختلف از جمله در مرگ افراد خانواده یا عزاداریهای مذهبی انجام میدهند. گلمالی در زبان لری با عنوان خَهرَّهگیری تلفظ میشود.
خَهرّه به معنای گِل است. آئین گلمالی در روز عاشورا در ماه محرم در استانهای غربی ایران در منطقه زاگرس به ویژه استانهای لرستان، کرمانشاه و ایلام برگزار میشود.
همچنین در بخشهایی از استانهای خوزستان، مرکزی وهمدان نیز مراسم گلمالی در روز عاشورا دیده میشود.
خهره مالی در خرمآباد و دورود
محرم در لرستان نمونه ای زیبا از عزاداری واقعی مردمان این سرزمین است. آئین خاص گل مالی در خرمآباد و دورود مناطق اطراف آن دارای چند مرحله است که از روز هفتم محرم که به روز «تراش عباس» موسوم است شروع میشود.
در روز هفتم محرم عزاداران حسینی به حمام رفته و پس از اصلاح سر و صورت و نظافت کامل، لباسهای تمیز میپوشند که این روز را «تراش عباس» مینامند.
از این روز به بعد، عدهای برای افروختن آتش در صبح عاشورا به جمع کردن و گردآوری هیزم در سطح شهر میپردازند تا اگر در روز عاشورا برف و باران ببارد و احیاناً هوا سرد باشد، عزادارانی که در گِل میافتند (مراسم گِل افتادن) از سرما حفظ شوند.
به این منظور عدهای در محل دوره افتاده و با خواندن جملاتی از خانهها تقاضای هیزم میکنند که مردم نیز با کمال میل بسته به نذری که دارند به آنان هیزم میدهند.
در روز تاسوعا نیز عزاداران خاک نرم و مخصوصی بنام گل باغچاله (گل رس) را مهیا کرده و در میدانهای بزرگ و کوچک که معمولاً با آجر چینی در جلوی خیمهها و تکیههای شهر درست میشود میریزند و در روز عاشورا این خاک را با گلاب مخلوط کرده و گل روز عاشورا را مهیا میکنند.
روز عاشورا، عزاداران فراخوانده شده با حضور در تکیههای محله و گلمالی کردن خود گرد آتش میایستند تا از سرما محفوظ مانده و شروع به سینه زنی و عزاداری میکنند.
نواختن سورنای عزاداری یا چمریونه در سوگ امام حسین
در لرستان مردمان لر در مراسمات عزاداری عزیزان از دست رفته خود با سورنا آهنگ عزایی می نوازند که به چمریونه معروف است.
چمر ( chamar ) در گفتار لری به معنای عزا و مصیبت است و چمریونه به معنای عزاداری است.به همین دلیل در عزای سرور و سالار شهیدان آهنگ چمریونه نواخته می شود.آیین محرم در لرستان ویترینی از عزاداری های مختلف مردمان لرستان است.